Το κίνημα της πατάτας οργανώνεται

09/02/2017 - 16:15

πηγή: efsyn.gr

Συντάκτης: Ντίνα Δασκαλοπούλου, Βασίλης Γεώργας

Eίναι μία από τις σπάνιες φορές που συλλογικές δράσεις «από τα κάτω» φτάνουν να γίνονται νόμος του κράτους. Για τις αγορές χωρίς μεσάζοντες ο λόγος, που πολύ σύντομα θα λειτουργούν με κανονιστικό πλαίσιο. Το κίνημα που ξεπήδησε μέσα στη δίνη των χρόνων της κρίσης σαν μια αυθόρμητη απάντηση στις πολιτικές λιτότητας.

Ξεκίνησε από την Κατερίνη για να απλωθεί πολύ γρήγορα σε όλη την Ελλάδα κι έβαλε στόχο κάτι πολύ παραπάνω από το να προσφέρει φτηνά προϊόντα. Κυριότατα οι αγορές χωρίς μεσάζοντες επιδίωξαν μια άλλη σχέση ανάμεσα στους παραγωγούς και τους καταναλωτές, μια δίκαιη τιμή για όλους, μια σχέση αλληλεγγύης.

Από το 2012 και το κίνημα της πατάτας έχουν περάσει μόλις 5 χρόνια και χίλια κύματα, τόσο για τη χώρα όσο και για τα κινήματα. Στις αγορές χωρίς μεσάζοντες μπήκαν δήμοι, ενίοτε και ιδιώτες.

Ωστόσο, και παρά την εύλογη υποχώρηση του κινήματος, οι δράσεις του παραμένουν ζωντανές και τα αιτήματά του επίκαιρα.

Το νομοσχέδιο που έφερε την Τρίτη σε διαβούλευση το υπουργείο Ανάπτυξης είναι ένα πρωτότυπο εγχείρημα, αφού επιχειρεί να κανονικοποιήσει μια αυθόρμητη κινηματική δράση. Θεσμοθετεί κανόνες για τις αγορές καταναλωτών, στις οποίες θα μπορούν να διαθέτουν τα προϊόντα τους ομάδες παραγωγών, επαγγελματίες αγρότες, συνεταιρισμοί και πολύ μικρές βιοτεχνίες.

Ανά δίμηνο

Η διοργάνωση αυτών των αγορών θα μπορεί να γίνεται μία φορά ανά δίμηνο από συλλογικούς φορείς καταναλωτών-πολιτών, ΚΟΙΝΣΕΠ με νομική υπόσταση, ενώ η εποπτεία τους θα ανήκει στους δήμους όπου έχουν την έδρα τους οι συλλογικότητες.

Προϋπόθεση για να μπορούν να οργανώσουν τέτοιες αγορές οι συλλογικότητες (μία ανά δήμο) είναι να μην έχουν κερδοσκοπικό χαρακτήρα και οι σκοποί της λειτουργίας τους να αναφέρονται σαφώς στην αλληλεγγύη των πολιτών.

Κάθε χρόνο οι διοργανωτές θα πρέπει να υποβάλλουν απολογισμό δράσεων στους δήμους. Στις αγορές αυτές θα απαγορεύεται ρητά να ζητούνται χρηματικές καταβολές από τους πωλητές οι οποίοι θα πρέπει να συμμετέχουν με δωρεές προϊόντων.

Τι λένε οι δυο πλευρές

Το νομοσχέδιο για τη θεσμοθέτηση των αγορών χωρίς μεσάζοντες αναμενόταν εδώ και καιρό. Κι είναι ίσως η πρώτη φορά που ένα υπουργείο, από τη μια, και εκπρόσωποι ενός κινήματος, από την άλλη, συναντήθηκαν για να διαβουλευτούν πριν το υπουργείο νομοθετήσει.

Ζητήσαμε και από τις δύο πλευρές να μας μιλήσουν για τη φιλοσοφία του νομοσχεδίου και για το σε ποια σημεία η κυβέρνηση και το κίνημα συναντήθηκαν, αλλά και ποιες προτάσεις του κινήματος έχουν απορριφθεί.

Αντώνης Παπαδεράκης, γενικός γραμματέας Εμπορίου και Προστασίας Καταναλωτή

Η πρόταση νομοσχεδίου που θέσαμε σε δημόσια διαβούλευση αποτελεί ένα νομοθέτημα που συν-διαμορφώθηκε και εξακολουθεί να διαμορφώνεται «από τα κάτω».

Εχουμε συναντηθεί στο πλαίσιο άτυπων διαβουλεύσεων με πάρα πολλούς φορείς δραστηριοποιούμενων πωλητών στο υπαίθριο εμπόριο και αφιερώσαμε απροσδιόριστο αριθμό ωρών, προκειμένου να επιτύχουμε τη μέγιστη δυνατή συναίνεση για ένα νομοσχέδιο που θα θέτει σαφείς και αντικειμενικούς κανόνες, θα είναι «κτήμα» των φορέων που εμπλέκονται –ιδιωτικών και δημόσιων– προκειμένου να επιτύχει τον πρωταρχικό του σκοπό: την εύρυθμη και με διαφανείς και δίκαιες διαδικασίες λειτουργία των υπαίθριων αγορών και του υπαίθριου εμπορίου γενικότερα.

Οι μέχρι σήμερα αγορές, που λειτουργούσαν άτυπα σε πολλές αστικές, κυρίως, περιοχές και χαρακτηρίζονταν «αγορές χωρίς μεσάζοντες», εντάσσονται πλέον σε ένα νομοθετικό πλαίσιο που σαφώς προσδιορίζει τον διττό χαρακτήρα των αγορών αυτών, που δεν είναι άλλος από την ανάπτυξη και ενίσχυση α) των αλληλέγγυων δράσεων μεταξύ των πολιτών, χωρίς διακρίσεις και β) της καταναλωτικής συνείδησης και της προστασίας των δικαιωμάτων των καταναλωτών.

Υπό αυτήν την έννοια δεν νομίζω ότι το νομοσχέδιο που προτείνουμε αποκλίνει από τις απόψεις των κινημάτων.

Αντίθετα, νομίζω ότι πρέπει να το προσεγγίσουμε ως μια καινοφανή προσπάθεια ένταξης άτυπων δράσεων κινηματικών πρωτοβουλιών σε ένα πλαίσιο νομοθετικής εναρμόνισης με τους μηχανισμούς συμβατικής λειτουργίας της αγοράς.

Πανελλαδικό Συντονιστικό Αλληλέγγυων Δράσεων Χωρίς Μεσάζοντες

Η εμπλοκή του Πανελλαδικού Συντονιστικού Αλληλέγγυων Δράσεων Χωρίς Μεσάζοντες στην προσπάθεια θεσμοθέτησης των δράσεών μας ξεκινά το καλοκαίρι του 2015.

Σήμερα, μετά από αλλεπάλληλες διαβουλεύσεις, πιστεύουμε ότι οι θέσεις του υπουργείου έχουν έρθει πιο κοντά στις δικές μας.

Μιλώντας για τις δικές μας δράσεις δεν θα περιμέναμε κάτι λιγότερο από μια αριστερή κυβέρνηση. Από την αρχή γνωρίζαμε τις δυσκολίες του εγχειρήματος, γιατί κίνημα και θεσμοθέτηση είναι έννοιες αντιφατικές, αυτό όμως δεν μας απέτρεψε να διεκδικήσουμε, να πιέσουμε και να προσπαθήσουμε να κατανοήσουμε λειτουργίες του κράτους, που πιστεύουμε ότι πρέπει πάνω από όλα να υπηρετεί τον πολίτη και την κοινωνία.

Σημεία των προτάσεών μας, όπως να εισαγάγει την ανάπτυξη της αλληλεγγύης μέσα και από τη διάθεση των δωρεάν προϊόντων από τους παραγωγούς, να διαφοροποιηθεί η δράση μας από άλλες υπαίθριες αγορές (λαϊκές κ.λπ.) που διεκδικούμε, είναι πολύ σημαντικό που έχουν ενσωματωθεί στον νόμο.

Οι προτάσεις μας, που δεν έχουν συμπεριληφθεί, έχουν να κάνουν με τη συχνότητα των αγορών, τον τρόπο έγκρισης από τον δήμο, τη συμμετοχή των ΚΟΙΝΣΕΠ ως πωλητών, τη διέξοδο στους μικρούς αγρότες και μεταποιητές, τη γραφειοκρατία που πιθανώς να αποτρέψει συναγωνιστές μας να εμπλακούν κι άλλα μικρότερης σημασίας ζητήματα.

Παραμένουμε αισιόδοξοι, γιατί πιστεύουμε ότι το κίνημα θα συνεχίσει να διεκδικεί και να αγωνίζεται.