πηγή: efsyn.gr

συντάκτης: Μ.Α. Κωνσταντόπουλος, φωτογραφίες: Γ. Ζινδριλής

«Κανένας δεν αφήνει την πατρίδα του, εκτός αν πατρίδα είναι το στόμα ενός καρχαρία».

Το ποίημα της Κενυάτισσας Ουαρσάν Σαΐρ, «Πατρίδα», είναι ένα από τα πολλά που συζητούν τις τελευταίες μέρες οι μαθητές και οι δάσκαλοι του 6ου Δημοτικού Σχολείου Νέας Φιλαδέλφειας.

Είναι ένα από τα 32 σχολεία του δήμου τους που μαζί με 51 σχολεία της Νέας Ιωνίας συμμετέχουν στην καμπάνια «Πιάσε το χέρι μου».

Συνολικά 12.310 μαθητές από 700 σχολικά τμήματα ετοιμάζουν σακίδια για τους συνομήλικούς τους πρόσφυγες και θυμούνται τα περάσματα των δικών τους παππούδων και προπαππούδων από τη Μικρασία, αλλά και των γονιών τους από τα Βαλκάνια.

Είναι η πρώτη φορά που η εφημερίδα μας –σε συνεργασία με τους δύο προσφυγικούς δήμους, την Αλληλεγγύη για Ολους και το δίκτυο μεταναστριών «Μέλισσα»- οργανώνει μια τέτοια δράση.

Κι είχαμε μεγάλη αγωνία για το αν μια τέτοια ιδέα –που γεννήθηκε μέσα σε δημοσιογραφικά γραφεία- μπορεί να συγκινήσει όντως τα παιδιά και τους δασκάλους τους.

Το μικρό μας οδοιπορικό ξεκινά από το 19ο Δημοτικό σχολείο Νέας Ιωνίας. Μια χαρακτηριστική προσφυγική γειτονιά που ιδρύθηκε το 1923 μετά την ανταλλαγή πληθυσμών.

Στους δρόμους της Νέας Ιωνίας μπορεί κανείς να δει ακόμη προσφυγικά σπίτια και οι περισσότεροι εδώ μεγαλώνουν με ιστορίες για τη Σμύρνη, το Αϊβαλί, την Καππαδοκία, τον Πόντο.

Η διευθύντρια Αλεξάνδρα Παππά μάς υποδέχεται χαμογελαστή:

«Είναι μια πάρα πολύ όμορφη, συγκινητική πρωτοβουλία αυτή που πήρατε κι εμείς την αγκαλιάσαμε αμέσως. Οι μαθητές μας έχουν ενθουσιαστεί».

Στην τάξη μάς περιμένουν καμιά 20αριά μπόμπιρες.

«Εχω δει στις ειδήσεις ότι οι πρόσφυγες δίνουν πολλά λεφτά σε κάποιους για να τους δώσουν άχρηστα καράβια», λέει ο Στέλιος κι ο Κλεβίς συμπληρώνει:

«Τους βάζουν σε σαπιοκάραβα. Πεθαίνουν και θαλασσοπνίγονται χωρίς να φταίνε».

«Πώς λέγονται αυτοί οι άνθρωποι που βάζουν σε κίνδυνο τους πρόσφυγες;», ρωτάει η δασκάλα. «Δουλέμποροι», απαντούν τα παιδιά.

Ο προπάππος του Γιάννη ήρθε από τη Μικρά Ασία: «Εβαλα στο σακίδιο ένα ντεπόν. Κάποιος θα το χρειαστεί στον δρόμο. Μια μέρα περνάγαμε από τη Βικτώρια με τους γονείς μου και δώσαμε στους πρόσφυγες κουλουράκια».

Η Ελευθερία μιλάει για την προγιαγιά της: «Ηταν από τη Μικρά Ασία. Με τον πόλεμο πρώτα πήγαν στη Συρία και μετά ήρθαν στην Ελλάδα. Εβαλα στο σακίδιο χρώματα γιατί μ’ αρέσει να ζωγραφίζω και νομίζω θα αρέσει και σε αυτά τα παιδιά».

«Τα παιδιά προσφέρουν»

Παιδιά στη Νέα Ιωνία γεμίζουν το σακίδιο

Το 6ο Δημοτικό Σχολείο Νέας Φιλαδέλφειας βρίσκεται στις εργατικές της συνοικίες όπου, σύμφωνα με τον διευθυντή του, Δημήτρη Μελέτη, «παρ’ όλο που η ανεργία αγγίζει το 48%, γονείς και παιδιά μπαίνουν στη θέση του άλλου και προσφέρουν. Δεν περιμέναμε ότι η καμπάνια θα αγκαλιαστεί τόσο πολύ! Δούλεψαν με πολλή όρεξη όλοι οι συνάδελφοι, ετοίμασαν εκπαιδευτικό υλικό, έκαναν προετοιμασία. Και τα παιδιά μας συγκινήθηκαν».

Ανάμεσα στις δεκάδες ιστορίες που είδαν και άκουσαν οι μαθητές του κ. Μελέτη, ξεχώρισαν εκείνη των ψαράδων της Λέσβου: «Τα παιδιά συγκινήθηκαν που οι ψαράδες άφησαν το μεροκάματο κερδίζοντας κάτι πολύ σημαντικότερο, να σώσουν ανθρώπινες ψυχές».

Ποίημα για το προσφυγικό, που διδάχθηκαν τα παιδιά

«Τα παιδιά γνωρίζουν πολύ καλά τι συμβαίνει», μας λέει η δασκάλα Σοφία Κορνηλάκη.

Δεν θέλαμε οι μαθητές μας να το δουν σαν ελεημοσύνη, αλλά σαν συμπαράσταση. Τα παιδιά ανταποκρίθηκαν, φέρνοντας ακόμα και πράγματα που δεν είναι στη λίστα με όσα μαζεύαμε, φέρνουν τα ρούχα τους. Και κάποια είδη που μπορεί να φαίνονται σαν πολυτέλεια, αλλά στην πραγματικότητα κάθε άνθρωπος τα έχει ανάγκη. Η καμπάνια φέρνει το προσφυγικό μέσα στην τάξη, σε ανθρώπους που δεν εμπλέκονται άμεσα, και μας δίνει την ευκαιρία να το κουβεντιάσουμε. Πρέπει να το συνεχίσετε και σε άλλα σχολεία.

«Οι πρόσφυγες έχουν πρόβλημα στη χώρα τους και θέλουν μια καλύτερη ζωή», μας λέει η Μαρίνα, μαθήτρια της έκτης τάξης, που έφερε ένα μπλοκ ζωγραφικής και μολύβια.

Η Αντιγόνη προσπαθεί να έρθει στη θέση των προσφύγων: «Είμαστε 7 αδέρφια στην οικογένειά μου. Εάν φεύγαμε όλοι, θα φοβόμουνα πρώτα να μην πνιγούμε, αλλά και πώς θα ξαναβρεθούμε μετά».

Τα βιώματα

Μαθήτρια δείχνει τα νησιά υποδοχής προσφύγων

Τα περισσότερα παιδιά έχουν κάποιο βίωμα ή μπορούν να ταυτιστούν: Ο παππούς του Θοδωρή υπήρξε πρόσφυγας μετά την τουρκική εισβολή στην Κύπρο, ο προπάππος του Αντρέα ήταν από το Αϊβαλί και πολλά παιδιά έχουν γονείς που έκαναν το μακρύ της ταξίδι της μετανάστευσης προς την Ελλάδα.

Οπως η Ολυμπία, που έχει ακούσει αμέτρητες ιστορίες από τον μπαμπά της που ήρθε ώς εδώ με τα πόδια από την Αλβανία πριν από 15 χρόνια.

Κι έτσι, παρ’ όλο που η δράση ζητούσε από τα παιδιά να βάλουν μόνο ένα πράγμα στο σακίδιο, η Ολυμπία ένιωσε πως πρέπει να βάλει τα πάντα: και χρώματα και μολύβια και στιλό και γόμα και ξύστρα και κασκόλ και σκούφο και γάντια και κάλτσες.

Οι μαθητές μιλάνε για την εμπειρία τους

Ο παππούς του Γκέρυ ήταν πρόσφυγας στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο: «Δεν είμαι σίγουρος αν βοηθάω αρκετά, αλλά είναι ό,τι μπορούμε να κάνουμε».

Καθώς τα παιδιά μιλούν, ο Νίκος ξεσπά σε κλάματα. Θυμάται την ιστορία των δικών του γονιών, που δεν θέλει να πει τελικά.

«Δεν πειράζει, μην κλαις», προσπαθούμε να τον καθησυχάσουμε.

Τα παιδιά παρακολουθούν αναπόφευκτα την επικαιρότητα κι είναι ευαίσθητοι δέκτες: μπορείτε να φανταστείτε πόσο τερατώδες φαίνεται σ’ έναν 8χρονο να βλέπει «μικρά παιδιά σαν κι εμένα να τα βάζουν στον στρατό! Οι τζιχαντιστές κάνουν παιδομάζωμα!».

Γάντια και σκούφος που έχουν βάλει τα παιδιά σε ένα σακίδιο

Για τα μικράκια, όσο σοκαριστικό είναι το να βλέπουν «άλλα παιδιά ξυλιασμένα από το κρύο και σκελετωμένα όπως στην Κατοχή», άλλο τόσο ξεκάθαρο είναι πως «οι πρόσφυγες είναι και γενναίοι, προσπαθούν να βρουν μια καλύτερη ζωή. Κανένας δεν φεύγει από την πατρίδα του εκτός αν βρεθεί σε μεγάλη ανάγκη».

«Τα παιδιά μας είναι προσφυγικής καταγωγής ή παιδιά μεταναστών και συγκινήθηκαν πολύ και κινητοποιήθηκαν», μας λέει η δασκάλα Χριστίνα Κουταλιάγκα.

«Κι εμείς κινητοποιηθήκαμε και ως εκπαιδευτικοί και ως άνθρωποι», λέει η συνάδελφός της, Γεωργία Δημοπούλου. «Θα ήθελα να δω την καμπάνια να ταξιδεύει και σε άλλα σχολεία και σε πιο εύπορες περιοχές».

Τα σακίδια που γέμισαν οι μαθητές

Τα παιδιά, εκτός από τα είδη πρώτης ανάγκης που τους ζητά η καμπάνια να προσφέρουν, έφεραν και πράγματα που είναι απολύτως αναγκαία για ένα πιτσιρίκι (κι εμείς οι μεγάλοι μπορεί να μην το σκεφτόμαστε ποτέ): «Θέλουμε να χαρούν λίγο όταν θα ανοίξουν το σακίδιο», λέει ο Χρήστος, «έβαλα μια κούκλα για να ταξιδέψει με το κοριτσάκι που θα την πάρει», λέει η Ηλιάνα, κι ο Αγγελος μια μπάλα.

«Θα θέλαμε να έμεναν οι πρόσφυγες εδώ που τους θέλουμε κι είμαστε φιλόξενοι», λέει ο Γιώργος κι οι συμμαθητές του ενθουσιάζονται:

Θα μιλούσαμε μαζί τους αγγλικά στην αρχή και θα τους μαθαίναμε ελληνικά, θα παίζουμε μαζί και δεν θα τους κοροϊδεύουμε που είναι διαφορετικοί!.

Η άλλη ματιά

Μαθητής δείχνει στον χάρτη την πορεία που ακολουθούν οι πρόσφυγες 

Στο 6ο Γυμνάσιο και το 5ο Λύκειο της Νέας Ιωνίας συναντήσαμε τον Γιώργο, πρόεδρο του δεκαπενταμελούς στο Γυμνάσιο:

Εχουμε ευαισθητοποιηθεί για την πρωτοβουλία γιατί ξέρουμε ότι αυτοί οι άνθρωποι βρίσκονται σε άθλιες συνθήκες και κατανοούμε ότι θα μπορούσαμε να βρισκόμαστε κι εμείς σ’ αυτή τη θέση.

Η συζήτηση με τα μεγαλύτερα παιδιά μπαίνει σε πολλές πτυχές του θέματος, για τον φόβο πώς θα ενταχθεί ένας πρόσφυγας στη νέα του χώρα, τον ρατσισμό, το πόσο αναγκαίο είναι αυτό το μακρύ και δύσκολο ταξίδι.

«Νομίζω ότι η Ελλάδα είναι η μόνη ευρωπαϊκή χώρα που υποδέχεται τόσο θερμά τους πρόσφυγες. Αλλού στην Ευρώπη δεν τους θέλουν καθόλου. Τα ΜΜΕ πρέπει να δείχνουν τη θετική πλευρά και τον κόσμο που βοηθάει και όχι την αρνητική», λέει ο Νίκος, μαθητής Λυκείου.

Σύμφωνα με τη διευθύντρια του Γυμνασίου, Κατερίνα Τσέκου: «Το σχολείο είναι πάνω απ’ όλα ανθρωπιστική παιδεία και με την καμπάνια «Πιάσε το χέρι μου» τα παιδιά έγιναν μέτοχοι ενός κοινωνικού προβλήματος, όπως το προσφυγικό».

Εκτός όμως από τους μαθητές, πολύ ευχαριστημένοι από την καμπάνια δηλώνουν και οι γονείς.

Η Αγγελική Δούκα, πρόεδρος του συλλόγου γονέων του Γυμνασίου, μας λέει ότι υπήρξε μεγάλη ανταπόκριση και πρόκειται για μια πρωτοβουλία σε σωστή κατεύθυνση που πρέπει να εμπλουτιστεί και να συνεχιστεί.

Ακούγοντας τις ιστορίες των παιδιών, θυμάμαι και τον δικό μου παππού, τον Γιώργο, που ήρθε από τη Σμύρνη 12 ετών και δεν του πρόσφερε κανείς ούτε στιλό ούτε μολύβια ούτε μπλοκ ζωγραφικής ούτε παιχνίδια. Πέρασε δύσκολα, έζησε στα προσφυγικά των Αμπελοκήπων και μετά στον Νέο Κόσμο.

Κάπνιζε από τότε που έγινε η καταστροφή, από τον καημό του όπως έλεγε, κάτι που τον έκανε να αφήσει αυτόν τον κόσμο σχετικά νωρίς. Και σκέφτομαι ότι το καλύτερο μνημόσυνο για τη μνήμη του παππού μου -και των παππούδων όλων μας- γίνεται κάθε μέρα, κάθε φορά που έμπρακτα λέμε σ’ έναν πρόσφυγα «Πιάσε το χέρι μου».

Αρης Βασιλόπουλος, δήμαρχος Νέας Φιλαδέλφειας-Χαλκηδόνας

«Η Φιλαδέλφεια και η Χαλκηδόνα είναι δύο πόλεις μικρές. Δύο γειτονιές της Αθήνας, που όμως κουβαλάνε μια μεγάλη ιστορία: τη μνήμη χιλιάδων προσφύγων, χιλιάδων κυνηγημένων που έχασαν τα πάντα κι όμως κατάφεραν να ξανασταθούν στα πόδια τους και να χτίσουν τις ζωές τους από την αρχή. Παρά τον ρατσισμό και την απομόνωση, παρά την πείνα και την εξαθλίωση.

Για εμάς η δράση «Πιάσε το χέρι μου» είναι μια μεγάλη ευκαιρία να θυμηθούμε τις ρίζες μας, να μάθουν οι νέοι από τους παλιούς, να ακούσουν τις ιστορίες τους, να ταξιδέψουν μέσα από τον πολιτισμό τους και εν τέλει να κατανοήσουμε βαθιά όλοι πως στην προσφυγιά είναι χρέος μας να στεκόμαστε αλληλέγγυοι.

Τα παιδιά της πόλης μας αγκάλιασαν την προσπάθεια και με τη βοήθεια των δασκάλων και των καθηγητών τους συμμετείχαν ενεργά, αποδεικνύοντας πως όσο υπάρχει αθωότητα και ανθρωπιά, η ελπίδα για έναν καλύτερο κόσμο θα παραμένει ζωντανή».

Ηρακλής Γκότσης, δήμαρχος Νέας Ιωνίας

«Ο δήμος μας, από τη φύση και την καταγωγή του, πάντα ήταν ευαίσθητος στο θέμα του προσφυγικού και μεταναστευτικού ζητήματος. Εχουμε αποδείξει ότι μπορούμε να συνυπάρχουμε στην πόλη μας με μετανάστες παλαιότερων ετών, οι οποίοι πριν από την κρίση στην πόλη μας ήταν πάνω από 10.000.

Και πρόσφατα, με την εγκατάσταση των προσφύγων στο Παλέ του Γαλατσίου, κινητοποιήθηκε όλη η πόλη και ήδη ως δήμος είχαμε φιλοξενήσει δύο οικογένειες Σύρων για περισσότερο από 10 μήνες. Ηταν λοιπόν φυσικό να αποδεχτούμε με ενθουσιασμό την πρόταση για τη δράση «Πιάσε το χέρι μου». Με τον ίδιο ενθουσιασμό τη δέχτηκαν οι διευθυντές των σχολείων, οι σύλλογοι γονέων και οι μαθητές.

Αυτή η δράση δίνει την ευκαιρία στους μαθητές να συζητήσουν, να μάθουν την ιστορία του δήμου μας, τη δυστυχία που φέρνουν οι πόλεμοι, τα δικαιώματα των λαών. Ευχαριστούμε την οργανωτική επιτροπή και είμαστε έτοιμοι να ανταποκριθούμε σε οποιαδήποτε νέα δράση αλληλεγγύης και διεκδίκησης.

Επιπλέον, εμείς οι δήμοι είναι απαραίτητο να δράσουμε για τον τερματισμό των πολέμων, την εξάλειψη της πείνας και της φτώχειας, για ανθρώπους που εξαιτίας των πολιτικών των λεγόμενων πολιτισμένων λαών της Δύσης και της Ε.Ε. αναγκάζονται να εγκαταλείψουν τα σπίτια και τις πατρίδες τους για μια καλύτερη ζωή».